“Lab Grown, Created, Man Made” en “Cultured” Robijnen en Saffieren | NL

SYNTHETISCHE KENMERKEN
Verneuil-robijnen werden, vooral door de opkomst van de vaste-stof-laser vanaf 1960, steeds meer en meer gebruikt, hetzij in de industrie maar zeker ook vanaf het prille begin als imitatie van het natuurlijk materiaal, de echte edelstenen. Getuige daarvan is het verhaal van de zogenaamde “Geneva-rubies” uit 1885: synthetische stenen werden voor $1000 tot $2500 per karaat verkocht door een Geneefse edelsteenhandelaar.
 
Vandaag worden er jaarlijks een miljoen karaat van geproduceerd. De precisie- en uurwerkindustrie gebruikt er het grootste deel van. Het wordt ook geëxporteerd naar Thailand, Turkije en andere exotische landen waar deze aan toeristen worden verkocht, al dan niet in juwelen gezet.
 
Insluitsels: Verneuil-synthesen van robijn, saffier en ook spinel, die in enkele honderden kleuren worden geproduceerd, bevatten in het algemeen kleine ronde luchtbellen, of in de vorm van visoogjes verspreid in de steen of verzameld onder wolken, soms verschijnt het als een zwarte stip. Ze werden gevormd door onoplosbare aluminiumoxide. Soms zien we driehoekige holten met een gasbel. De aanwezigheid van gasbellen is het bewijs dat het een synthetische steen is: met uitzondering van natuurlijke glassoorten, is een gasbel in edelstenen een heel erg zeldzaam fenomeen. Maar als deze gasbellen afwezig zijn, wat vooral het geval is in de meer recente robijn-, saffier, of spinelsynthesen, zijn deze typerende insluitsels en groeikarakteristieken soms moeilijk vast te stellen. Een loepzuivere steen is het moeilijkste te onderzoeken en vaak blijkt dan onderzoek in immersie met of zonder “shadowing” noodzakelijk om tot een sluitende conclusie te komen.
 
Het is noodzakelijk om de typerende insluitsels van korund in gedachten te houden. Hulpmiddelen zijn het beschikken over een referentiecollectie van natuurlijke en synthetische stenen of foto’s (b.v. GIA, AFG, of GRS, bijvoorbeeld) en die te vergelijken met deze die moeten worden beoordeeld.
 
Natuurlijk korund heeft “zijde” (ook “silk” genoemd), gevormd uit fijne kristallen van rutiel, maar ook ander combinaties van ijzer- en/of titaanoxiden zijn mogelijk. Deze “silk” wordt op drie parallelle uitlijningen gevormd onder een hoek van 60° van elkaar. In feite maakt deze “silk”, afhankelijk van de origine, een deel van het zich vormende kristal. Wanneer het kristal afkoelt, is de “silk” niet langer oplosbaar in het afkoelende robijn- of saffierkristal en slaat het neer als lange of korte naaldvormige kristalletjes of als stof en wordt het gedwongen de enige vrije ruimten in het kristal te volgen. Daarnaast komen ook zeer lange negatieve kristallen voor die gevormd zijn uit een holle ruimte die de uiterlijke kristalvorm weergeeft.
 
De aanwezigheid van “silk” was tot nu toe een duidelijk bewijs van natuurlijke korund maar heden worden tijdens het groeiproces gelijkaardige bewijzen toegevoegd.
 
Sommige natuurlijke stenen kunnen ook echter geen naaldinsluitsels bevatten. Er is dan nog een ander kenmerkende in natuurlijk korund: kleine kristallen van andere kristallen die werden ingesloten tijdens de groei van het gastheerkristal. Sommige verschijnen als kleine helder lichtpunten omgeven door een erg kleine zwarte spanningshalo. Een ander kenmerk van natuurlijk korund is de aanwezigheid van spinel. Het komt voor in kleine octaëdrische kristallen.
 
Maar de meest voorkomende zijn kleine kristallen van natuurlijk korund. Omdat deze insluitsels dezelfde brekingsindex hebben, zijn ze niet erg duidelijk te zien. Ten slotte worden er vloeibare insluitsels in bepaalde kristallen gevonden in de groeirichting, deze lijken op vingerafdrukken (finger print).
 
In de regel komen kristalinsluitsels in synthetische kleurstenen niet voor, behalve bij synthetische smaragden die mits een flux-proces werden geproduceerd. Dit komt voor in flux-smaragden van Chatham en Gilson en stenen geproduceerd in Rusland. Het gaat dan over kristallen van fenakiet (Be2SiO4) die kunnen voorkomen als transparante anisotrope hexagonale prisma’s en opake trigonale en hexagonale reflecterende platina-plaatjes.
 
De aanwezigheid van groeicurven blijft een onbetwistbaar bewijs van een synthetisch korund. Deze gebogen groeilijnen (“curved striae” in de literatuur) lijken op de lijnen van grammofoonplaten.