Bewerking van edelstenen met uitzondering van diamant. | NL

Edelstenen, kleurstenen en mineralen hebben geen problemen met naat, twins of insluitsels zoals bij het diamantzagen. Men zaagt met diamantkorrels die een hardheid hebben volgens de sclerometrie schaal van 140.000 tegenover de hardste volgende edelstenen robijn en saffier (korund) met slechts 1000.
Alvorens aan het zaagproces te beginnen, nemen we "sjablonen", dit zijn aluminium plaatjes waar de verschillende modellen uitgesneden zijn. Ze zijn rond, ovaal, vierkant, rechthoekig, kruis, peer, enz... en vooral met de standaardmaten, vermits het doel van de cabochon het zetten is in niet met de hand vervaardigde juwelen (ready-made) of “gegoten” juwelen in goud of zilver. Hierdoor moet men met standaardmaten werken, de zogenaamde gekalibreerde maten b.v. 6x4, 8x6, 12x10 enz. Zodoende legt men het plaatje op de steen waar men de cabochon wil uithalen, en neemt men een koperen of aluminium naald (potlood zou door het koelmiddel verdwijnen) en men trekt de vorm.
Bij het tekenen moet men wel opletten dat er zich geen barsten of losse kristallen in de steen bevinden, die nadien kunnen afbrokkelen tijdens de verdere bewerking. Ingeval men natuur tekeningen in de steen aantreft, zal men zorgen dat deze tekeningen wegens esthetische reden in het midden van de cabochon zal terecht komen. Het is aan te raden nooit op de getekende lijn te zagen, maar altijd enkele millimeters van deze lijn weg te blijven. Deze enkele millimeters zijn nodig voor de ruwe afwerking van de "voorvorm", die we later op de juiste maat zullen kunnen afwerken.
Met de zaag kan men enkel rechte stukken afnemen. Maar men kan bij het zagen ook stenen uithollen, zowel ronde als rechte vormen (kruis of letters) kunnen uitgezaagd worden. De techniek bestaat uit het inzagen naast mekaar tot de gewenste diepte. Bij het uithollen en de ronde vormen moet men wel opletten om de zaagdiepte gelijk te houden. Zo kan men bij het uithollen dunne plaatjes inzagen die nadien met een draadtang kunnen afgebroken worden. De zaag moet altijd in rechte lijn lopen en dit zonder moeite. Zirkoon, malachiet, nefriet en jadeïet hebben de neiging de zaag te verhitten, daarom gebruikt men zuiver petroleum of een derivaat ervan als koelmiddel en moet de zaag van tijd tot tijd gereinigd worden. Dit reinigen gebeurt door het inzagen in een baksteen, het probleem betreft hier niet de hardheid, maar wel de aankleving. De gezaagde vlakken van heldere stenen zullen na het zagen mat zijn, met het gevolg dat men de insluitsels niet op de juiste plaats kan bepalen. Dit kan verholpen worden door het bestrijken van doorschijnende nagellak of vernis. De ruwe edelstenen worden ook meestal voor dezelfde reden “nat” gekeurd. Bij ruwe smaragd b.v. zullen de stenen steeds met olie ingesmeerd getoond worden. Zo kan men beter de kleur schatten die de stenen zullen krijgen na bewerking, ook komen de insluitsels beter in het zicht. De gletsen zullen wel minder zichtbaar worden. Dit heeft dus niets te maken met “glets filling” met opticon of met andere synthetische producten.
Heden komt men wel veel robijnen, saffieren en smaragden tegen die glets filling hebben gehad, reeds in de mijn; deze stenen worden dan vermengd met andere niet gemanipuleerde stenen. Veel vakmensen werden en worden nog bedrogen. De markt laat wel toe dat smaragden in olie gedompeld zijn geweest en dat robijnen en saffieren een warmte behandeling hebben gehad, bijna 90% van saffieren en robijnen op de markt zijn verhit. Uitzondering natuurlijk voor de “gems” van 5 karaat en meer die op veilingen verkocht worden met garantiecertificaten. Deze stenen halen dan ook fabelachtig prijzen (die soms de prijzen van diamant overschrijden) bij Christie’s, Sotheby’s of Philips.