HET VERSTELLEN: EEN VERDWENEN BEROEP | NL

Sinds de uitvinding van Lodewijk Van Berquem in 1476 tot begin van de XXI eeuw had, buiten de drijfkracht, het slijpen bijna geen evolutie gekend.
Als men oud slijpsel ziet moet men toegeven dat dit een zekere “charme” heeft, vooral in antieke juwelen en dan reist de vraag: hoe hebben deze slijpers die diamanten kunnen slijpen zonder de steen te zien? Bijna blindelings en met primitieve gereedschappen. Het antwoord is “team work”, een perfecte samenwerking tussen de versteller en de slijper. De versteller was de trouwe helper van de slijper en deze kon, als hij plichtsgetrouw zijn werk verrichtte, hem ten zeerste vooruithelpen. De rol van de versteller bestond erin te zorgen dat de slijper vlugger en het juiste werk kon creëren. Door hem leverde de slijper meer werk af en haalde hij er ruimschoots het loon uit, dat aan de versteller betaald moest worden.

Deze samenwerking tussen versteller en slijper duurde tot in de jaren twintig van vorige eeuw toen de mechanische dop algemeen werd gebruikt.
Tot in het begin van vorige eeuw zoals in Frankrijk en Duitsland waren de meeste slijpers zelfs zonder versteller aan het werk, het was eerder een artisanaal beroep tegenover Antwerpen waar de stoomfabrieken reeds in volle productie draaide.
 
Om de acht en vijftig facetten (collet inbegrepen) te kunnen slijpen, die noodzakelijk waren voor een volledig afgewerkte briljant, moest deze (minstens) achttien maal «versteld » (van plaats veranderd) worden. De versteller had daartoe een « soldeerdop » nodig, bestaande uit een holle halve bol in koper, gevuld met soldeersel, een mengsel van tin en lood. De steen werd zo versteld dat er even veel soldeersel uitpuilde dan er in de koperen schelp was, een soort eikel, waarin de steen “ingedompeld” werd. De versteller die doppen in een speciale gasverwarmer verwarmde tot het soldeersel week werd, zette daarna deze dop in een houten verstelblok om er de steen uit te halen, om de zijde naar boven te keren voor de andere facetten, « het verstellen ». Het hete weke soldeersel streek de versteller dan met de vingers tegen de steen, tot deze goed vast zat vooraleer de dop in het water werd afgekoeld. Grote stenen verstelde de versteller gewoonlijk naar aanduiding van de slijper, de kleinere verstelde hij op eigen initiatief.
 
De gereedschappen van de versteller
Het gereedschap welk iedere versteller moest hebben om zijn werkzaamheden naar behoren te kunnen verrichten, waren:
 
De gasbekken of gaspitten, welke dienden om de doppen te verwarmen waarin de diamant versteld werd en welke zich rechts van de versteller bevonden. Het was meestal stadsgas voor toestellen met drie of meerdere gasbekken
 
De “bluschpot” waarin de verstelde doppen afgekoeld werden en welke bestond uit een zinken of gegalvaniseerde ijzeren kuip, gevuld met water en welke zich links van den versteller bevond.
 
De verstelblokken, welke uit hout gedraaid waren en waarop men de verwarmde doppen plaatste. Deze blokken had de versteller vóór zich staan.

20240221_940x400.jpg
21/02/24
Petite histoire des pierres précieuses | FR

Les pierres précieuses ont attiré dès la plus haute antiquité l’attention de l’homme qui les…

20240207_940x400.jpg
07/02/24
QUO VADIS | NL

Diamanten en edelstenen hebben altijd dieven en oplichters aangetrokken. Edelstenen werden nagebootst door gekleurd glas.…

20240109_940x400.jpg
09/01/24
QUO VADIS ? | FR

Le diamant et les pierres précieuses ont toujours attirés les voleurs et les escrocs. Les…

20231110_940x400.jpg
10/11/23
Het gebruik van de polariscoop in edelsteenkunde | NL

Edelstenen zijn al eeuwenlang een fascinerend onderwerp voor mensen over de hele wereld. Ze worden…

20230830_940x400.jpg
31/08/23
Synthetische diamant: Wat zijn de mogelijkheden om natuurlijke diamanten te onderscheiden van synthetische | NL

Kan men synthetische diamanten onderscheiden van natuurlijke diamanten?. Synthetische diamanten, ook wel “lab-grown”, “created” of…

20230809_940x400.jpg
09/08/23
Diamant Synthétique (LGD : lab-grown, man-made, created) | FR

Diamant synthétique : Quels sont les moyens de détecter les diamants naturels des synthétiques ?…

20230727_ORAPA-DIAMOND-MINE_940x400.jpg
27/07/23
L’ACCORD DE BEERS - BOTSWANA | FR

Les perspectives de De Beers sont affaiblie après que le Botswana a conclu un nouvel…

20230709_Cabochon_940x400.jpg
09/07/23
Cabochon slijpen deel 2 | NL

Het voor-polijsten, schuren, of -sanding - volgt de fase die erin bestond de steen een…

20230520_Cabochon_940x400.jpg
20/05/23
CABOCHON SLIJPEN deel 1 | NL

De eeuwenoude cabochonslijpsel is de oudste van de slijpvormen; het werd al beoefend in Mesopotamië…

20230301_940x400.jpg
01/03/23
DIAMANT SYNTHETIQUE DANGER OU OPPORTUNITE | FR

Le diamant pierre exceptionnelle, reine des pierres précieuses, a été épargné des synthèses pendant un…